Archiwa

Po wejściu do służby w Królewskich Siłach Powietrznych w 1982 r. samolot ten stanowił trzon bojowy siły RAFu. Trudno znaleźć na świecie inny taki myśliwiec wielozadaniowy, który oferowałby taki stosunek jakości do ceny i chwalił się takimi rekordami bojowymi. W siłach Royal Air Force nieprzerwanie od 1991 r. pozostawał w ciągłej akcji bojowej. Operacje takie jak: „Pustynna Burza” i „Pustynna Tarcza”, misja nad Kosowem czy misja „Telic” w Iraku (gdzie Brytyjczycy używali po raz pierwszy udoskonalonego modelu Tornada GR4 Mk 4), misje w Afganistanie, Libii i Syrii. Niemal do ostatniego dnia służby prowadzono naloty na cele związane z tak zwanym Państwem Islamskim.

Przez te wszystkie lata Tornada zostały mocno zmodernizowane w porównaniu z pierwotnymi wersjami. Koniec zimnej wojny wymusił większą różnorodność zadań, które wymagane są na polach walki XXI wieku. Ulepszona awionika, dodatnie systemu laserowego naprowadzania bomb Enhanced Paveway II, nowoczesny wyświetlacz HUD czy możliwość użycia zaawansowanych pocisków manewrujących to tylko niektóre ulepszenia sprawiające, że ciągle jest to myśliwiec pierwszoliniowy.

Rozpoczęcie projektu „Centurion” dla Typhoonów oraz dostarczenie pierwszych egzemplarzy myśliwców piątej generacji F- 35 Lightning II pozwoliło Królewskim Siłom Powietrznym systematycznie wycofywać ze służby Tornada. Zaprzestano ulepszania, a wiele ze starszych modeli przeznaczono na części zastępcze, by móc zaspokoić pozostałe jednostki. Ostatecznie z końcem marca 2019 r., po niemal 40 latach służby, to jedna z najbardziej udanych konstrukcji w lotnictwie, sprawdzona w boju i uwielbiana przez pilotów, Panavia Tornado odeszło na zasłużoną emeryturę i zakończyło służbę dla Wielkiej Brytanii.

Odejście na emeryturę tego legendarnego myśliwca było planowane od dawna. Jednak RAF dobrze odczuł oczekiwania entuzjastów lotnictwa oraz zwykłych ludzi, którzy chcieli zobaczyć po raz ostatnia brytyjskie Tornada. Pomalowano trzy maszyny w specjalne malowania i zorganizowano wyjątkowe sesje dla fotografów oraz przez trzy dni zorganizowano fly passy po wybranych miejscach na Wyspach. Dzięki mediom oraz portalom społecznościowymi zebrało się tysiące Brytyjczyków, którzy mieli okazję po raz ostatni zobaczyć brytyjskie Tornada w służbie RAFu. Z końcem marca 2019 r. wszystkie latające maszyny  w RAF'ie przetransportowano do muzeów lub przeznaczono na złom.

W dniu 25.05.2019 r. w 21. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Caslav zorganizowano Dzień Otwartych Drzwi. Był to mój pierwszy wyjazd do tej bazy i potraktowałem go rozpoznawczo-rekreacyjnie nie nastawiając się na spektakularne ujęcia. Tym bardziej, że prognoza pogody przewidywała zachmurzenie, przelotne opady i burze. Na szczęście synoptycy mylili się i mogliśmy dotrwać do końca dnia bez ani jednej kropli deszczu. Program, typowo piknikowy, obejmował ponad czterogodzinny pokaz dynamiczny oraz wystawę statyczną prezentującą przekrój obecnego lotnictwa wojskowego Czech oraz kilku gości z zagranicy. Czesi zaprezentowali m.in. JAS-39 Gripen, Aero L-159 Alca, Aero L-39 Albatros (w tym jeden w malowaniu okolicznościowym z okazji 50-lecia tej maszyny), Mi-17 oraz Mi-24. Oprócz tego pojawiły się dwa francuskie Alpha Jety, niemieckie Tornado, słowacki MiG-29. Oczywiście nie zabrakło wystawy sprzętu wojskowego i pomocniczego, wszelkiej maści stoisk handlowych i gastronomicznych oraz występu lokalnej orkiestry. Równo o 10-tej nastąpiło oficjalne rozpoczęcie okraszone przelotem formacji składającej się z 3 x JAS-39, 2 x L-159 i 1 x L-39. Dwie godziny później, pokazem skoczków spadochronowych, rozpoczęła się część dynamiczna. Podziwiać mogliśmy popisy m.in. MiG-15, Gripena, Mi-17 wraz z Mi-24 w pozoracji desantu oraz podjęcia rannych, czy też symulowany atak naziemny w wykonaniu zespołu dwóch L-159. Kulminacyjnym momentem podniebnego show był premierowy pokaz czeskiej wersji naszego Xtreme Full Force czyli wspólny lot samolotu akrobacyjnego z bojowym odrzutowcem. W tej roli wystąpili Martin Sonka, zdobywca 1 miejsca w Red Bull Air Race World Championship 2018 na swoim Extra 300SR oraz czeski pilot pokazowy kpt. Ivo Kardos na JAS-39 Gripen. Pokazy cieszyły się ogromnym zainteresowaniem publiczności i byliśmy nawet trochę zaskoczeni tak tłumnym jej udziałem. Podobno pokazy obejrzało niemal 60 tysięcy ludzi co jak na tego typu imprezę jest naprawdę niezłym wynikiem. Mimo takiej ilości ludzi wszystko działało sprawnie i spędziliśmy fantastyczny dzień na świeżym powietrzu obcując z tym co kochamy najbardziej.

Michał "Acid Rain" Górecki